Deri Çeşitleri ve Özellikleri
Deri, tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan önemli bir materyaldir. Yaşamın her alanında kullanılan derinin hayatımızdaki yeri ayrı bir önem taşır. Özellikle de deri ceket, deri mont, deri ayakkbıve deri aksesuar ürünleri.moda dünyasında ön plana çıkmaktadır. Deri ev eşya ürünleri de her zaman trend alternatiflerden biri sayılır. Derinin parlak, canlı ve şık görünümü; eşya ya da giyim modellerine ayrı bir hava katar. Aynı zamanda dayanıklı yapısı da oldukça önemli bir detay olarak öne çıkıyor. Sıkça kullanılan ve sevilen derinin birçok farklı çeşidi bulunur. Deri çeşitleri ve özellikleri hakkında bilmek isteyeceğiniz tüm bilgileri bu yazımızda sizler için derledik. Deri türleri nelerdir ve gerçek deri nasıl anlaşılır sorularının cevabını bu yazımızda öğrenebilirsiniz. Deri; sırt, boyun, etek ve bacak gibi belli bölümlerden oluşmaktadır. Dokusu en sık ve değerli olanı sırt bölümüdür. Deri, kullanım şekline göre farklı bölümlere ayrılmaktadır. Örneğin, giyim modelleri için deri çeşitleri, ayakkbı üretiminde kullanılan deri türleri ve deri dekoratif ürünler farklı işlemler sonucu elde edilmektedir. Giyim çeşitleri için kullanılan deriler, tabaklama ve finisaj işlemlerine göre sınıflandırılır. En eski materyallerden biri olan deri; modern tabaklama ve finisaj yöntemleri ile oldukça avantajlı bir kullanım sağlar.
Deri Tabaklama Yöntemi
Tabaklama, ham derinin kullanıma uygun hale getirilmesi ve derinin olumsuz özelliklerinin giderilmesi için gördüğü işlemdir. İki farklı tabaklama işlemi bulunmaktadır: bunlardan ilki bitkisel tabaklama yöntemi, diğeri ise madensel sepileme olarak bilinen tabaklama türüdür.
Bitkisel tabaklama: Doğal bir süreç ile hazırlanan deri, tamamen bitkisel ürünler ile terbiye edilerek elde edilir. Bitkisel tabaklama ile elde edilen koyun kürkü, özellikle medikal koyun postu ürünlerin ana malzemesi olarak kullanılmaktadır. Medikal kürkten yapılan ürünlerin sağlığa sayısız faydaları vardır.
Madensel tabaklama: Krom bileşikleri ile derinin işlenmesi sonucu yapılan deri tabaklama yöntemidir.
Finisaj: Derinin yüzey ve dokusuna istenilen tonların ve şekillerin verilmesi için uygulanan yöntem olarak bilinir.
Hakiki Derinin Genel Özellikleri
- Yumuşak bir yapısı vardır.
- Dayanıklı ve kolay deforme olmayan bir özelliğine sahiptir.
- Doğal bir yapıya sahip, yüzeysel delikleri sayesinde hava ve su sirkülasyonuna olanak sağlar.
- Nefes alan bir dokuya sahip olduğu için nem oluşumuna engel olur.
- Oldukça esnek bir dokusu vardır; bu özelliği sayesinde deri ayakkabının çok daha kullanışlı olmasını sağlar.
Hakiki Derinin Faydaları
- Nefes alan dokusu sayesinde; yazın serin, kışın sıcak tutar ve nem oluşmasını önler.
- Çabuk yırtılma ve bozulma gibi riskler taşımaz.
- Nemi emen özelliği, ayakta koku ve bakteri oluşmasını önler.
- Doğal özellikleri sayesinde sağlık için de son derece faydalıdır.
- Esneyebilen yapısı ile deri ayakkbı modelleri, zaman içinde ayağın şeklini alır.
Deri Çeşitleri
Deri çeşitleri, birçok farklı üründe ve birçok farklı tasarımda karşımıza çıkar. Bazı deriler, yapıları gereği çanta yapımında tercih edilirken, bazı deriler ise giyim ürünlerinde kullanılmaktadır. Aynı zamanda doku ve kalite bakımından da deri türlerinin çeşitliliği oldukça önemlidir.
Glase: Krom tuzlar ile işlem gören ham keçi derisi, sırça finisaj işlemi gören ve çeşitli renklere boyanan yumuşak yüzeyde derilerdir.
Rugan: Dana, sığır, keçi, oğlak, deve, at ve koyun gibi hayvanların ham derilerinden elde edilmektedir. Tabaklama işlemi gördükten sonra finisaj yapılmış çok parlak görünüşe sahip olan yumuşak deridir.
Süet: Ham derinin krom tuzlarıyla tabaklanması sonrası elde edilen deridir. Finisaj işlemi gören bu deri çeşidi, yumuşak ve kadife dokuludur. Farklı renk alternatifleri bulunur.
Nubuk: Deri cildinin zımparalanması sonrası elde edilen deridir. İki nedenle süetten farklıdır. Nubuk daha pürüzsüz bir süet dokusuna sahiptir ve daha toktur. Yüzeyi, hissiyat olarak kadifeye çok daha yakındır.
Napa: Ayakkabı yapımında özellikle tercih edilen bu deri, daha diri ve tok işlenmektedir. Glase deri kadar belirgin gözenekleri yoktur. Diğer deri çeşitlerine oranla suya daha dayanıklıdır.
Florantik: Derinin sırça kısmının zımpara işlemi sonrası boyayla kapatılması ile elde edilir. İki renkli kullanılabilme özelliği taşır. Çok parlak finisaja sahiptir. Fırça ile üzerinden geçilmesi sonucu dalgalı bir görünüm kazanır.
Vejetal: Bitkisel taninler ile işlenen doğal deridir. Üzeri boya ile renklendirilmektedir. Çoğunlukta aksesuar üretiminde kullanılır. Boya ile renklendirilmeyen vejetal deriler, zaman içinde koyulaşarak farklı bir görüntü alır. Tamamen doğal olan bu derilerin bakımında hususi üretilen cilalar kullanılmalıdır.
Baskılı Deri: Derinin üst yüzeyine baskı yapılması sonucu elde edilmektedir. Metal plakalar üzerinde derinin üzerine yüksek basınç ve ısı ile baskı yapılarak hazırlanmaktadır.
Mantar: Ayakkabı modellerinin taban ve topuk kısmında kullanılır. Mantar tozu ve kauçuk karışımıdır. Hafif ve termik özelliği olan bir tabandır.
Astarlık Deriler: Derinin türlü yöntemlerle tabaklanmasıyla elde edilir. Doğal renkte boyanan yumuşak ve ince aynı zamanda elastik derilerdir. Keçiden elde edilen deri türüne astarlık glase adı verilirken, koyundan elde edilenlere ise, meşin adı verilmektedir. Meşin olarak isimlendirilen deri, ince olduğu için sadece astar olarak tercih edilmektedir. Ayrıca dana derisinden yapılan astarlar da bulunmaktadır. Astarlık deriler, diğer deri çeşitlerine oranla daha düşük kaliteli ve daha ucuzdur. Genellikle yüzlük olarak kullanılamayacak ufak tefek kusurları olan deriler, astarlık olarak değerlendirilmektedir.
Suni Deri: Günümüzde kimyasal yollar ile deri görünümünde materyaller elde edilmektedir. Bu kimyasal madde ile giyim, ayakkabı ve aksesuar çeşitleri yapılıyor. Kimyasal içeriği nedeni ile zararlı olan suni deri aynı zamanda kullanışsız bir yapıya sahiptir. Hakiki deri gibi uzun ömürlü ve kullanışlı olmamaktadır. Suni deri yapımı için deri artığı, çuha ve kağıt benzeri maddeler, kauçuk ve selüloz asetatı gibi kimyasal maddeler ile yoğurulur. İnce tabaka haline getirilen bu karışım üzerine, presle elde edilmek istenen şekil basılmaktadır.
Akderi Nedir?
Kağıdın icadından önce, uzun ömürlü olması istenilen eserler deri üzerine yazılırdı. Ponza taşı yardımı ile temizlenen deri yüzeyi, düz ve pürüzsüz bir hale getirilmektedir. İlk olarak bu usul Orta Asya’da geliştirilmiştir. Türkler, bu şekilde elde edilen deriye akderi ya da tirşe adını vermektedir. Ceylan derisi yumuşak dokusu nedeniyle bu işlem için özellikle tercih edilmektedir. Geçmişten günümüze kadar birçok ceylan derisi üzerine el yazması eser ulaşmaktadır.
Deri Nasıl Elde Edilir?
Deri yapımı oldukça zahmetli ve sabır isteyen incelikli bir iş gerektirir. Çeşitli hayvanların derileri çeşitli usuller ile temizlenip işlenerek kullanılır hale getirilmektedir. Günlük yaşamda en çok karşımıza çıkan deri türleri; dana, keçi ve koyun gibi hayvanlardan elde edilmektedir. Hayvanlardan elde edilen deriler organik bir üründür. Bir an önce tuzlanarak korunması ve kısa sürede de tabaklanması gerekir. Aksi taktirde, kokarak bozulma ve çürüme riski taşır. Yüzülen derinin tuzlanmasının amacı; tabaklama işlemine kadar geçen sürede deri üzerinde bakteri oluşumunu minimize etmektir. Derinin işleneceği zamana kadar bozulmadan bekleyebilmesi için tuzlamak ya da kurutmak gerekmektedir. Derinin temizlenerek kullanılır hale getirilmesine sepicilik (tabaklık) bu işlemi yapana da sepici (tabak) denilmektedir. Tabaklama işlemi görecek olan deri, kurutulmuş ya da tuzlanmış olsa bile üst deriden ve pöstekisinden ayrılmış olması gerekir. İç kısımda kalan küçük et parçalarından da tamamen temizlenmiş olması gerekmektedir. Bu tarz et parçalarının deri içerisinde unutulması, derinin çok çabuk bozulup, çürümesine neden olur.
Pösteki Nedir?
Kılların deri ile bağlantısını tamamen bitirmek için kireç ve benzeri kimyasallardan yararlanılmaktadır. Daha sonra deri kimyasallar içeren bir havuzda bekletilir. Bu sayede yumuşar ve işlem görecek hale gelir. Eskiden tamamen elde yapılan tabaklama işlemi günümüzde modern makine ve kimyasallar ile daha kolay şekilde yapılabilmektedir. Derinin sepilenme işlemi görmesi dayanıklı ve kullanışlı hale gelmesini sağlamaktadır. Tanenli havuzlarda uzun müddet bekletilen deri, ara ara sulanarak ıslatılır. Bu sayede kuruması önlenmektedir. Tanenli havuzda hazırlanan suyu tamamen emene kadar deri bekletilir. Bu bekleme süreci bazen bir kaç ayı bulabilir. Bu yöntem sonrası deriler havadar bir alanda kurutulmaktadır. Pösteki, yünü çıkarılmayan derilere verilen isimdir. Tek parça olarak elde edilen hayvan derilerine ise, tulum denilir. İşlenmemiş derilere ise, sırım ya da ham deri adı verilmektedir.
Gerçek Deri Nasıl Anlaşılır?
Hakiki derinin kendine has bir kokusu vardır. Doğal ve hafif kokar. Ateşe tuttuğunuzda suni deriye kıyasla hakiki deri hemen tutuşmaz. Gerçek deri yüzeyinde ufak gözeneklere sahiptir. Suni deride bu tarz gözenekler yer almaz ya da simetrik bir dizilimi vardır. Hakiki deride bulunan gözenekler, derinin nefes almasını sağlar. Aynı zamanda yumuşak bir dokuya sahip olan deri, uzun ömürlü ve dayanıklıdır.
Hakki deri uzun ömürlü ve sağlam özelliklidir. Deri hem kadın hem de erkek giyim üretiminde kullanılan önemli bir hammaddedir. Gerçek deri, çevrenin korunması adına çok daha avantajlıdır. Suni deri, tamamen kimyasal bir süreçten geçtiği için üretiminde çevreye çok zarar verilir. Aynı zamanda kimyasal bir kalıntı haline gelen suni deri, doğadan uzun yıllar kaybolmaz. Bu yan etkilerinin yanı sıra kullanıcı için de zararlı etkileri çoktur. Hakiki deri ise, kullanıcı ve çevre dostudur. Hakiki deriyi suni deriden ayırabileceğiniz birçok detay vardır. Bunlar içerisinde en dikkat çeken 2 maddeyi sizin için derledik.
1-) Hakiki Deri Kokusu
Hakiki derinin en çok bilinen ve sevilen özelliği kendine has bir kokusunun olmasıdır. Çanta, ayakkabı ve giyim modellerinde karşımıza çıkan hakiki derinin; çok hafif ve herkesin hoşuna giden orjinal bir kokusu vardır. Ünlü birçok marka, ürettikleri parfümlerde deri notaları kullanır. Suni deriyse, kimyasal yapısı nedeni ile plastik koku taşır. Bu da suni ürünleri itici hale getirmektedir.
2-) Hakiki Deri Asimetrik Gözeneklere Sahiptir
Hakiki deri, yüzeyinde asimetrik gözenekler taşır. Bu ufak kusuru aslında deriyi kullanıcı için kusursuz kılan en önemli detaydır. Gerçek deri, nefes alan bir yapıya sahiptir. Bu özelliği sayesinde kullanılan deri ayakkbı; çanta ve giyim modelleri nefes alabilmektedir. Nefes alan hakiki deri ürünler, doğal olarak kullanım sonrası kötü koku oluşumunu önler. Her giyim eşyası bir süre kullanıldıktan sonra kötü kokuya neden olabilmektedir. Hakiki deri ürünler kesinlikle böyle bir probleme yol açmazlar. Bu kullanışlı özelliğini ise deri gözenekli yapısından alır.
